کامپیوترها با هم حرف می‌زنند! باورتان نمی‌شود؟! پس فکر می‌کنید اینترنت چگونه کار می‌کند؟ آی پی یا همان Internet Protocol، روشی است که کامپیوترها از طریق آن با هم ارتباط برقرار می‌کنند.
اینترنت فرایند ارسال درخواست از جانب کاربر و پاسخدهی به آن‌ها است. تابه‌حال از این دید به شبکه جهانی نگاه کرده بودید؟ وقتی شما می‌خواهید از یک سایت بازدید کنید، درخواست‌تان را به وب‌سرور آن می‌فرستید و سپس پاسخ برای شما فرستاده می‌شود. درواقع با نوعی برقراری ارتباط طرف هستیم که بین کامپیوترها اتفاق می‌افتد. آدرس‌های آی پی، وظیفه برقراری این ارتباط را بر عهده دارند.
در این مقاله طرز کار آی پی را به شما خواهیم گفت. همچنین انواع مختلف آن را معرفی خواهیم کرد و چگونگی پیدا کردن IP دستگاه‌تان را آموزش می‌دهیم؛ اما برای شروع باید با چیستی این مفهوم کاملاً آشنا شوید.
آی پی چیست؟
آی پی زبان کامپیوترها برای برقراری ارتباط با یکدیگر است! اینترنت یک شبکه جهانی متشکل از تعداد بی‌شماری کامپیوتر است، هر دستگاهی که به این شبکه متصل باشد، نیازمند IP است! اگر مقاله اینترنت اشیاء را بخوانید، خواهید دید هر دستگاهی می‌تواند آی پی داشته باشد.
IP مخفف Internet Protocol است! منظور از پروتکل، مجموعه‌ای از قوانین است که برای قالب‌بندی و پردازش داده‌ها استفاده می‌شود. اینجا هم توصیه می‌کنیم مقاله پروتکل چیست را بخوانید تا درک بهتری از این مفهوم داشته باشید.
آی پی که نقش آدرس سخت‌افزار را در دنیای بی‌کران اینترنت ایفا می‌کند، متشکل از مجموعه‌ای از اعداد بین ۰ تا ۲۵۵ است. اگر بخواهیم دقیق‌تر باشیم، ۴ عدد در این بازه که توسط نقطه از هم جدا شده‌اند! آی پی حاوی اطلاعات موقعیت مکانی هر دستگاه است که ایجاد ارتباط با آن را برای دیگر دستگاه‌های متصل به اینترنت ممکن می‌کند.
البته نسل جدید آی پی‌ها فقط متشکل از اعداد نیستند!
IPv6 نسل جایگزین IPv4 شده است!
همان‌طور که بالاتر گفتیم، آدرس آی پی متشکل از ۴ عدد در بازه ۰ تا ۲۵۵ است و این اعداد توسط نقطه از هم جدا شده‌اند. این نوع از آی پی‌ها، به‌عنوان نسل چهارم IP شناخته می‌شوند و چندوقت پیش تمام شدند!
IPv4 چهار میلیارد آدرس داشت! با اینکه خیلی‌ها فکر می‌کنند وای چه عدد بزرگی، اما با همه‌گیر شدن اینترنت و مخصوصاً موضوع اینترنت اشیاء، محدودیت این نسل کاملاً نمایان می‌شود. فرض کنید تمام لوازم خانگی در سرتاسر دنیا نیازمند آی پی باشند! مسلماً در چنین شرایطی، ۴ میلیارد عدد کوچکی است. به‌همین‌خاطر، نسل ششم معرفی شد.
IPv6 قابلیت ساخت تریلیون‌ها آدرس آی پی را دارد! مهم‌ترین تفاوت آن با نسل چهارم این است که دیگر محدود به اعداد نخواهد بود. تصویر زیر را ببینید:
IPها انواع مختلفی دارند که در بخش بعد راجع‌به این موضوع صحبت خواهیم کرد.
انواع مختلف آی پی
در یک دسته‌بندی بزرگ و کلی، IPها به دو دسته تقسیم می‌شوند:
- خصوصی
- عمومی
اگر موافق باشید هرکدام را دقیق‌تر بررسی کنیم.
آی پی خصوصی
بالاتر هم گفتیم، هر دستگاهی که به اینترنت متصل می‌شود باید یک آدرس آی پی داشته باشد. از لپ‌تاپ و موبایل گرفته تا هر وسیله بلوتوثی دیگری مثل اسپیکر یا ساعت‌های هوشمند. حالا با گسترش مفهوم اینترنت اشیا، اینکه شیر آب هم نیازمند آدرس آی پی باشد چیز عجیبی نیست!
نکته: آی پی خصوصی لزوماً منحصر‌به‌فرد نیست و ممکن است دستگاه‌های مختلف در شبکه‌های مختلف آی پی یکسانی داشته باشند.
پس به IP اختصاصی هر دستگاه آی پی خصوصی می‌گویند. این آی پی‌ها برای اینکه بتوانند با شبکه جهانی اینترنت ارتباط برقرار کنند، نیازمند آی پی عمومی هستند.
آی پی عمومی
همان‌طور که گفتیم، اینترنت یک شبکه جهانی است. درضمن، شبکه‌های کوچک‌تری درون این شبکه جهانی وجود دارند. مثلاً اینترنت خانه یا محل کارتان را در نظر بگیرید. شبکه‌ای که مجموعه‌ای از افراد به آن متصل می‌شوند. اتصال افراد درون این شبکه (یا به بیانی دیگر، آی پی خصوصی) به اینترنت، از طریق روتر یا مودم انجام می‌شود. به‌عبارتی دیگر، این ارائه‌دهنده سرویس اینترنت یا ISP است که شما را به شبکه اصلی اینترنت وصل می‌کند.
خود این شبکه یک آدرس آی پی دارد که موقعیت آن را به دیگر دستگاه‌های متصل به اینترنت نشان می‌دهد؛ همان آی پی عمومی که همگان می‌توانند آن را ببینند.
در واقع آی پی عمومی، وظیفه اتصال آی پی‌های خصوصی به اینترنت را دارد.
IPهای عمومی در دو نوع وجود دارند:
آی پی عمومی ثابت (استاتیک)
آی پی‌های ثابت یا Static، آن‌هایی هستند که به‌صورت دستی تنظیم می‌شوند و اطلاعات زیادی مثل موقعیت مکانی را در خود جای می‌دهند. این نوع آی پی‌ها به‌صورت خودکار عوض نمی‌شوند. این نوع آی پی بیشتر به‌درد کسب‌و‌کارهایی می‌خورد که سرور اختصاصی خود را دارند.
البته موقعیت مکانی‌ای که از آی پی‌ها دریافت می‌شود یک ناحیه کلی را نشان می‌دهد که منطقه تحت پوشش ISP است. همان شرکت ارائه‌دهنده سرویس اینترنت. بنابراین، نباید توقع پیدا کردن موقعیت مکانی دقیق را داشته باشید.
آی پی عمومی پویا (داینامیک)
برخلاف آی پی استاتیک، انواع Dynamic آی پی به‌صورت مداوم توسط ISP تغییر می‌کنند. این کار باعث افزایش امنیت خواهد شد و به‌خاطر همین موضوع، بیشتر به درد سایت‌ها و شبکه‌هایی می‌خورد که از سرورهای اشتراکی استفاده می‌کنند.
خب حالا که با تمام تعاریف مربوط به آی پی آشنا شدید، بیایید طرز کار آی پی و نقش آن در دنیای اینترنت را از اول با هم بررسی کنیم.
آی پی چطور کار می‌کند؟
اجازه دهید باز هم بگوییم که آی پی زبان ارتباط کامپیوترها با یکدیگر است. اگر مقاله دامنه چیست را خوانده باشید، می‌دانید که آدرس سایت‌ها هم در اصل همان آی پی است، اما برای اینکه ما انسان‌ها بهتر بتوانیم آن‌ها را به‌خاطر بسپاریم، تبدیل به دامنه شده‌اند.
تقریباً تمام دستگاه‌ها قبل از اتصال به اینترنت، باید به یک شبکه دیگر وصل شوند. مثلاً سرویس اینترنت خانه یا محل کارتان؛ یا اینترنتی که اپراتور سیم‌کارت‌تان ارائه می‌کند.
هرگونه فعالیت شما توسط ISP یا همان آدرس عمومی که بالاتر توضیح دادیم، به شبکه جهانی فرستاده می‌شود. پاسخ دریافتی هم توسط همان آی پی عمومی به آی پی خصوصی دستگاه موردنظر بازگردانده می‌شود.
مثلاً اگر بخواهید با گوشی موبایل‌تان وارد گوگل شوید، درخواست‌تان باید توسط ISP به اینترنت ارسال شود. سپس پاسخ که همان نمایش صفحه گوگل است، به ISP فرستاده می‌شود. در مرحله بعدی که مرحله نهایی است، پاسخ به همان آی پی خصوصی‌ای که درخواست دیدن گوگل را داشت خواهد رسید.
نکته: آی پی خصوصی توسط روتر یا مودم به دستگاه‌های موجود در شبکه اطلاق می‌شود. پس قرار نیست یک آی پی خصوصی را همه‌جا همراه خود داشته باشید! آی پی دستگاه‌تان در منزل، با آی پی آن در هتل محل اقامت‌تان طی سفر فرق خواهد کرد.
خب حالا برویم سراغ سؤالی که احتمالاً ذهن‌تان را درگیر کرده است.
آی پی من چیست؟
ساده‌ترین راه برای پیدا کردن آدرس آی پی عمومی‌تان، سرچ عبارت What is my ip address در نوار جست‌و‌جوی گوگل است. به این ترتیب، پاسخ (که همان آی پی عمومی شما است) در بالای تمام نتایج نمایش داده می‌شود.
برخی از سایت‌ها هم وجود دارند که مخصوص این کار هستند و اطلاعات دقیق‌تری از موقعیت مکانی آی پی ارائه می‌کنند.
نکته: هنگام دریافت آدرس آی پی باید VPN خود را خاموش کنید؛ چراکه ماهیت کار وی پی ان تغییر آی پی است!
اگر قصد دارید IP خصوصی دستگاهی مشخص را به‌دست آورید، چگونگی انجام این کار بسته به نوع دستگاه متفاوت خواهد بود.
دریافت آی پی در سیستم‌عامل ویندوز
وارد بخش فرمان (Command prompt) شوید و عبارت ipconfig را بنویسید. سیستم در پاسخ این فرمان، آی پی خصوصی‌ای که روتر یا مودم به دستگاه اختصاص داده است را نشان می‌دهد.
دریافت آی پی در سیستم‌عامل مک
اگر کاربر مک هستید، به قسمت System Preferences بروید و سپس روی Select Network کلیک کنید. اطلاعاتی که لازم دارید در این بخش دیده می‌شوند.
دریافت آی پی در اندروید
اگر می‌خواهید آدرس آی پی تلفن‌همراه اندرویدی‌تان را داشته باشید، وارد تنظیمات بخش Wifi شوید و آدرس آی پی در آنجا ببینید.
دریافت آی پی در IOS
اگر iPhone دارید و می‌خواهید IPتان را بدانید، باید روی آیکونی که به‌شکل i در کنار نام شبکه (همان شبکه‌ای که به آن متصل هستید) قرار دارد کلیک کنید. به‌همین سادگی.
حالا با تمام مفاهیم مرتبط به آی پی آشنا شدید.
حرف آخر
همه‌چیز را گفتیم، به‌جز یک نکته مهم! آدرس‌های آی پی به‌صورت رندوم و از ناکجا تولید نمی‌شوند. سازمانی با نام IANA وجود دارد که وظیفه آن ساخت آی پی برای دستگاه‌های مختلف است. این سازمان زیرمجموعه‌ای از ICANN است.
خب دیدیم که آی پی زبان کامپیوترها برای برقراری ارتباط با یکدیگر است. با نسل جدید آی پی آشنا شدیم و تفاوت آن را با نسل قبلی فهمیدیم. همچنین با انواع آی پی و طرز کار آن آشنا شدیم. در آخر هم یاد گرفتیم که چگونه می‌توان آدرس آی پی عمومی و حتی خصوصی دستگاه‌های مختلف را شناسایی کرد.
