پرسه زدن در در وبسایتها یکطرفه نیست و تنها شما در این مسیر در حال گردش نیستید، cookies یا کوکی ها بخش دیگری از جستوجوی شما در وبسایت هستند که تنظیمات وبسایت مثل زبان و یا مکان را برای شما ذخیره میکنند. زمانی که شما به وبسایتی که قبلاً از آن بازدید کردهاید، برمیگردید، مرورگر کوکیهای مربوط به وبسایت را بازیابی میکند و اطلاعات بر اساس نیازهای شمارا با وبسایت تطبیق میدهد و سایت نوعی شخصیسازی میشود.
در این مطلب به اطلاعات ذخیرهشده در مرورگر و علت ذخیره شدن آنها میپردازیم:
کوکی و کش
معمولاً در قسمت قوانین و مقررات وب سایت شرایط استفاده از کوکی ها بیان شده و یا به صورت اطلاعیهای در قالب پاپ آپ از شما میپرسد که تمایل به استفاده از کوکی سایت دارید یا خیر. به طور مثال در بخش شرایط و حریم خصوصی سایت گوگل می توانید نحوه استفاده و انواع کوکی های استفاده شده در سایت Google را مشاهده نمایید.
کوکیها درواقع رایجترین فایلهایی هستند که بر روی کامپیوتر شما ذخیره میشود تا در بازگشت به سایت از محیط شخصیسازیشده استفاده کنید.
همانطور که اشاره کردیم، به زبان ساده کار اصلی کوکی این است که اگر دوباره به وبسایتی بازگشتید، شمارا تشخیص دهد، ولی این موضوع دقیقا به چه معنی است؟ شخصیسازی میتواند مربوط به موقعیت،زبان وب سایت، نوع طراحی و چیدمان سایت، و یا تنها یک پیام خوشآمد گویی بانام شما، محیط را برای شما شخصی کند.
کوکیهای پیشرفتهتر ممکن است اطلاعاتی نظیر مدتزمانی که در وبسایت گذرانید را به شما نمایش دهد، و یا حتی لینکهایی که بر روی آن کلیک کردهاید، و یا گزینههایی که قصد خرید آن را داشتهاید را دوباره به شما پیشنهاد دهد.
روش های مختلفی برای استفاده از کوکی در وبسایت وجود دارد و البته هرچه کوکیها اطلاعات دقیقتری از شما داشته باشند، خدمات بهتری به شما ارائه میشود.
تشخیص سایتهای کوکی دار که اطلاعاتی را بر روی دستگاه شما ذخیره میکند ساده نیست. اگر از مرورگر کروم استفاده کنید، کافی است بر روی آیکونی که در سمت چپ آدرس ULR کلیک کنید تا فهرستی به شما نمایش داده شود و از کوکی های سایت مطلع شوید.
کوکیهای third-party cookies یا شخص سوم نوع دیگری از کوکیها است. این کوکی ها به دلیلی که اطلاعات را از سایتی که در آن هستید دریافت نمی کند به این نام شناخته می شود. این نوع از کوکیها از طریق تبلیغات موجود در سایت ارائه میشود.
کاربر میتواند تصویر جامعی از عادات خود در جستجو را تعریف کند تا کوکی از این سبک استفاده کند و آن را بر روی وبسایت و دیگر شبکههای اجتماعی مرتبط اعمال کند، معمولاً اجازهای از کاربر برای این به اشتراکگذاری گرفته نمیشود.
به دلیل مسائل امنیتی، معمولاً سایتها نمیتوانند کوکیها را بیش از یکبار موردبررسی قرار دهند، اما برخی کوکیهای شخص سوم میتوانند اطلاعات شمارا با سایتهای دیگر به اشتراک بگذارند، دلیل این اشتراک، تبلیغاتی است که در این سایتها دیده میشود. زمانی که شما در حال گشتوگذار در یک شبکه اجتماعی هستید، با استفاده از کوکی شخص سومی که در سایت دیگری از آن استفاده کردهاید، تبلیغی از شرکتی به شما نمایش داده میشود که قبلاً هرگز آن را ندیدهاید ولی به حوزه تخصص شما مرتبط است.
نوع دیگری از کوکیها، با عنوان سوپر کوکی وجود دارند. Verizon یکی از این شرکت هایی است که از این کوکی برای ردیابی استفاده میکند.
این کوکیها بر روی رساننده ISP وارد می شوند. رساننده خدمات اینترنتی یا ISP واسطه دسترسی کاربران به اینترنت است. این شرکتها از خطوط ارتباطی پرسرعت برای خطوط ارتباطی پرسرعت برای دریافت حجم بالای اینترنت و فرستادن دادههای ارسالی کاربران به سرورها بهره میبرند.
پس با تعاریف ارائهشده مفهوم ISP مشخص شد، این کوکیها بر روی دستگاه شما قرار نمیگیرند، ولی شمارا به وبسایتی که قبلاً به آن متصل شدهاید، میشناساند. این اطلاعات بر روی ISP قرار دارد و بر روی کامپیوتر شما نصب نشده تا با پاک کردن history از بین برود. بر اساس تحقیقاتی که سال گذشته توسط FCC انجام شد، سوپر کوکیهای وریزون یکی از آسانترین راه برای استفاده از کوکیها در وبسایت است.
علاوه بر کوکیها، سایتها بخشی از اطلاعات را در حافظه داخلی شما ذخیره میکنند، البته این موضوع بیشتر به روش و رفتاری است که مرورگر شما از آن استفاده میکند و سایت در این میان نقش زیادی ندارد. ممکن است مرورگر بسیاری از اطلاعات را بهصورت موقت ذخیره کرده باشد، بنابراین نیازی به بارگیری مجدد نیست. اگر شما در مدتزمان کوتاه، یک سایت را چندین بار بازدید کنید، دیگر تمام اطلاعات سایت در هر بار ورود لود نمیشود و تنها اطلاعات جدید ریلود میشود.
این شرایط برای کاربران، شرایطی ایده آل و مناسب است، اما اگر از ابزارهای درستی استفاده شود. ممکن است هر فردی از کامپیوتر شخصی شما استفاده کند و کنترل را در دست بگیرد و محیط شخصیسازیشده برای شما، برای این افراد هم اعمال شود. اگر میخواهید بعد از استفاده از وبسایت، اطلاعات شخصی شما پاک شود، و یا کوکیها فقط بر روی سیستم شما نصب شود، راههایی برای بازگرداندن کنترل وجود دارد که در ادامه بررسی می کنیم.
به دست گرفتن کنترل
تمامی مرورگرها به شما این امکان را می دهند تا کوکیها را مسدود یا پاککنید. اگر از مرورگر کروم استفاده میکنید، از بخش تنظیمات بر روی Show advanced settings کلیک کنید و وارد قسمت Content settings شوید. اگر از مرورگر فایرفاکس استفاده میکنید، منو اصلی را بازکنید و بر روی گزینه Options کلیک کنید و سپس وارد قسمت Privacy شوید. اگر از آخرین ورژن Microsoft-Edge استفاده میکنید، بر روی تنظیمات کلیک کنید و از منو اپلیکیشن وارد قسمت Advanced settings شوید. اگر از مرورگر سافاری استفاده میکنید، منو اصلی سافاری را بازکنید و از Preferences گزینه Privacy را انتخاب کنید.
در تمام این تنظیمات، گزینه block third-party cookies یا مسدود کردن کوکیهای شخص سوم دیده میشود. با این روش کوکیها کاملاً از روی سیستم شما پاک میشود. بهعنوانمثال در مرورگر سافاری گزینهای با عنوان Allow from websites I visit برای ذخیره سایر کوکیها وجود دارد.
مسدود کردن کوکیهای شخص سوم در تنظیمات آنها وجود دارد ولی این گزینه در کوکیهای معمولی گزینه مورداستفادهای نیست.
یکی از ابزارهایی که به مدیریت بهتر کوکیها در مرورگر های گوگل کروم و فایرفاکس کمک میکند، Privacy Badger است. این ابزار یکی از بهترین گزینهها برای مسدود کردن کوکیها است، البته مسدود کردن تمام کوکیها از تمام وبسایتها آسان نیست.
مسدود کننده های third-party cookies از افزونههایی مثل Adblock Plus نیز پشتیبانی میکند.
گزینه دیگر این است که از حالت ناشناس یا خصوصی مرورگر خود استفاده کنید. هربار که شما از طریق incognito وارد سایتی می شوید این اتصال بدون هیچگونه کوکی انجام می شود و پس از استفاده نیز به محض اینکه حالت ناشناس به پایان می رسد، همه این داده هاحذف می شوند.
در حالت ناشناس cache مرورگر نمایش داده نمی شود. اگر می خواهید cache مرورگر را به صورت دستی پاک کنید مراحل زیر را دنبال کنید:
در مرورگر کروم وارد بخشsettings وارد Show advanced settings شوید و Clear browsing data را انتخاب کنید. اگر از مرورگر فایرفاکس استفاده میکنید از منو Advanced وارد بخش Network شوید و مایکروسافت ادج به بخش Choose what to clear در زیر بخش Clear browsing data بروید. درنهایت برای اعمال این تنظیمات در سافاری از منو Advanced, Show Develop menu گزینه Develop و Empty Caches را انتخاب کنید.
راههای زیادی برای ایجاد امنیت در کوکیها وجود دارد که ازجمله آن میتوان به HTTPS یا VPN اشاره کرد. VPN در سوپر کوکیها به کمک شما میآیند.
کوکیها و تکنولوژی وبسایتها هرروز در حال پیشرفت و تکامل است، اگر اطلاعات و حریم خصوصی برای شما مهم است باید از تمام روشهای نوین برای حفظ این امنیت استفاده کنید.