امروزه در سراسر جهان، کودکان هم از گوشی‌های هوشمند استفاده می‌کنند. کودکان و نوجوانان با استفاده از این گوشی‌ها اهداف متفاوتی را دنبال می‌کنند؛ بعضی از آن‌ها ساعت‌ها با دوستانشان در ارتباط هستند، بعضی دیگر با بازی‌های متنوع وقتشان را می‌گذرانند و بعضی دیگر هم از اینترنت برای یادگیری بیشتر استفاده می‌کنند.
کاربرد‌های مفید گوشی‌های هوشمند، موضوعی است که جای بحث ندارد اما استفاده‌ی مداوم از این گوشی‌ها آثار زیان‌آوری هم برای کودکان به همراه دارد. در ادامه به ۵ فایده و ۶ ضرر گوشی هوشمند برای کودکان اشاره می‌کنیم. با دیجی‌کالا مگ همراه باشید.
۶ ضرر گوشی هوشمند برای کودکان
این ایده‌ی خوبی است که گوشی‌های هوشمند باعث سرگرمی بیشتر کودکان می‌شوند و شما می‌توانید از این فرصت به نفع خودتان استفاده کنید اما مطمئن باشید این استفاده، روزبه‌روز بیشتر می‌شود و مجموعه‌ای از پیامدهای منفی را به دنبال خواهد داشت. ۶ ضرر مهم گوشی هوشمند برای کودکان و تأثیرات منفی استفاده‌ی مداوم از آن، شامل موارد زیر است.
۱. کاهش سطح توجه
استفاده‌ی مداوم و طولانی‌مدت از گوشی‌های هوشمند باعث حواس‌پرتی کودکان و بروز اختلالاتی در توانایی تمرکز آن‌ها می‌شود. کودکانی که بیشتر وقت خود را با گوشی‌های هوشمند می‌گذرانند، تمرکز کافی ندارند و سطح توجه در آن‌ها پایین است. در نتیجه با اختلالات یادگیری مواجه می‌شوند که کاهش موفقیت‌های تحصیلی از پیامدهای همین اختلالات است.
البته نباید فراموش کرد که دلیل بروز این مشکلات، استفاده‌ی افراطی از گوشی‌های هوشمند است نه داشتن گوشی‌های هوشمند. استفاده‌ی صحیح و به اندازه از این گوشی‌ها نه تنها هیچ ضرری برای کودکان ندارد بلکه مزایایی هم برای آن‌ها دارد.
۲. کاهش قابل توجه تعاملات اجتماعی
ضرر گوشی هوشمند برای کودکان و تأثیرات منفی آن بر مهارت‌های اجتماعی زمانی خودشان را نشان می‌دهند که کودک ارتباط خود را با زندگی واقعی قطع کرده است و همه‌ی وقت او به گوشی هوشمند و بازی‌های آن اختصاص دارد. کودکانی که با محیط زندگی خودشان ارتباط برقرار نمی‌کنند و با افراد حاضر در این محیط تعامل ندارند، تلاش می‌کنند پاسخ همه‌ی نیازهای اجتماعی خودشان را در فضای مجازی پیدا کنند.
برای نمونه، کودک با پشت سر گذاشتن مرحله‌ای از یک بازی، به یک «عنوان» قابل احترام می‌رسد. اما او می‌تواند همین احترام را در ارتباط واقعی با دوستانش به دست آورد. کودکان باید درک کنند که عناوین فضای مجازی، هیچ اهمیتی در زندگی واقعی ندارند. باید مهارت‌هایی مانند رفتار محترمانه، رفتار محبت‌آمیز، مشارکت و ارتباط، جایگزین این عناوین بشوند. کودکان با داشتن این مهارت‌ها می‌توانند احترام واقعی را کسب کنند. برای اینکه کودکان اهمیت این مهارت‌ها را بهتر درک کنند، راهنمایی و تشویق والدین بسیار مؤثر است.
۳. ایجاد احساسات ناسالم
همه‌ی ما می‌دانیم که کودکان نسبت به بزرگسالان تخیل قوی‌تری دارند و به همین دلیل در برابر محتوایی که با آن روبه‌رو می‌شوند، آسیب‌پذیرتر هستند.
برای کودکانی که نمی‌توانند تفاوت بین عناصر واقعی و خیالی را درک کنند، انجام یک بازی ترسناک می‌تواند نتایج ناخوشایندی به همراه داشته باشد؛ ترس از تنهایی، کابوس دیدن و ترس از تنها رفتن به سرویس بهداشتی.
همچنین یک بازی خشونت‌آمیز می‌تواند این کودکان را به کودکانی پرخاشگر تبدیل کند. والدین باید بازی‌هایی با محتوای مناسب برای کودکان فراهم کنند تا از ایجاد احساسات ناسالم در آن‌ها جلوگیری کنند.
۴. ایجاد مشکلاتی برای سلامتی جسمانی
تأثیرات منفی و ضرر استفاده‌ی مداوم از گوشی هوشمند برای کودکان به ایجاد اختلالات روحی و روانی محدود نمی‌شود و تاثیرات منفی جسمانی هم دارد. تماشای بیش از حد صفحه‌ی گوشی و نشستن طولانی‌مدت در حالت اشتباه، می‌تواند باعث بروز بعضی از مشکلات جسمانی شود. برای نمونه
- اختلالات بینایی
- درد در ناحیه‌ی گردن
- اختلالات سیستم اسکلتی ـ عضلانی
- بی‌حسی دست، بازو و انگشتان
از طرفی دیگر، کودکان در سنی هستند که برای رشد بهتر عضلاتشان به بعضی از فعالیت‌های جسمانی مانند دویدن، پیاده‌روی و پریدن نیاز دارند. کودکانی که با گوشی‌های هوشمند سرگرم شده‌اند، از بازی‌های فعال محروم شده‌اند؛ بازی‌های پر جنب‌وجوشی که باعث رشد بهتر کودکان می‌شوند. در نتیجه، یکی دیگر از تأثیرات منفی استفاده‌ی مداوم از گوشی‌های هوشمند، جلوگیری از رشد جسمانی مطلوب است. به علاوه‌ی اینکه این کودکان نمی‌توانند کالری کافی را بسوزانند و به همین دلیل، بیشتر در معرض ابتلا به چاقی هستند.
تأثیرات منفی استفاده‌ی مداوم از گوشی‌های هوشمند بر سلامت جسمانی کودکان موضوعی است که قابل انکار نیست؛ والدین باید بیشتر مراقب باشند و تلاش کنند این تأثیرات منفی را به حداقل برسانند.
۵. کاهش زمان و کیفیت خواب
بعضی از بزرگسالان از اختلالات خواب رنج می‌برند. این تجربه‌ی آزاردهنده مختص بزرگسالان نیست و کودکان هم این اختلالات را تجربه می‌کنند. مراقبت از کودکان هنگام استفاده از گوشی‌های هوشمند، به نظارت بر کاری که انجام می‌دهند و فضاهایی که وارد می‌شوند محدود نمی‌شود بلکه باید مدت‌زمان استفاده‌ی آن‌ها را هم مدیریت کرد.
اگر به کودکان درباره‌ی استفاده از گوشی‌های هوشمند آزادی عمل داده شود، معمولا نتیجه‌ای غیر از اعتیاد آن‌ها ندارد. آن‌ها به‌راحتی می‌توانند به برنامه‌ها و بازی‌های دلخواه خودشان اعتیاد پیدا کنند. مهم‌ترین تأثیر منفی استفاده‌ی مداوم از گوشی‌های هوشمند، بروز اختلالات خواب به ویژه کاهش زمان و کیفیت خواب در کودکان است. یکی از دلایل اهمیت این موضوع، تأثیر منفی آن بر سلامتی کودکان و دیگر فعالیت‌های روزمره‌ی آن‌ها مانند تحصیل است. زمان خواب مشخص، مسأله‌ی مهمی است که والدین باید با تذکر و تشویق، نظم آن را حفظ کنند.
۶. آزار و اذیت اینترنتی، سوء استفاده و خطرات امنیتی
تا اینجا درباره‌ی استفاده‌ی بیش از حد و تأثیرات منفی آن صحبت کردیم. اما در میان معایب گوشی‌های هوشمند بر کودکان، تهدیدات پنهانی وجود دارند که به استفاده‌ی افراطی از این گوشی‌ها مربوط نمی‌شوند. موضوعی که آگاهی از تهدید‌های خارجی در آن لازم است، اتصال به اینترنت است.
کودکان نه تنها از روی کنجکاوی وارد فضای مجازی می‌شوند بلکه برای بعضی از کارکردهای دلخواه آن‌ها، اتصال به اینترنت لازم است. بازی‌های آنلاین و شبکه‌های اجتماعی می‌توانند شرایطی را فراهم کنند که کودکان در معرض اذیت و آزار قرار بگیرند. بعضی افراد با اهداف نادرستی در فضای مجازی حضور دارند. ممکن است این افراد برای سوء‌‌استفاده یا کلاهبرداری با کودکان ارتباط برقرار کنند. برای نمونه افراد کلاهبردار می‌خواهند از سادگی کودکان سوء استفاده کنند و اطلاعات شخصی کودک یا خانواده‌ی او را به دست آورند.
۵ فایده‌ی گوشی هوشمند برای کودکان
این روزها گوشی‌های هوشمند به‌راحتی در دسترس کودکان قرار دارد. گوشی‌های هوشمند و استفاده از امکاناتی که تکنولوژی در اختیار ما می‌گذارد، بدون تردید فوایدی هم دارد. تنها نکته‌ای که باید درباره‌ی گوشی‌های هوشمند و استفاده از آن‌ها توسط کودکان اشاره کرد این است که باید کاملا کنترل‌شده از آن استفاده کنند. در ادامه چند مورد از مزایای گوشی‌های هوشمند برای کودکان را نام می‌بریم.
۱. افزایش بهره‌ی هوشی
دانشگاه آمریکایی کرنل، در ۹ مدرسه با نژادها و گروه‌های اجتماعی مختلف، تحقیقات علمی درباره‌ی بهره‌ی هوشی کودکان انجام داد. طبق این مطالعه که تقریبا روی ۹ هزار دانش‌آموز انجام شده است، نمرات ضریب هوشی نسل فعلی بالاتر از نسل قبلی است.
کارشناسان این تأثیر را مستقیما به فناوری ربط می‌دهند. افزایش تعداد محصولات تکنولوژیکی در زندگی کودکان باعث شده که استفاده از این ابزارها به‌عنوان تمرینی برای حل مشکلات پیچیده‌تر در اختیار کودکان قرار بگیرد. تأثیرات مثبت فناوری در رشد کودک از جمله افزایش ضریب هوشی و بهبود مهارت‌های یادگیری، تنها برخی از مزایای متعددی است که با استفاده‌ی صحیح از فناوری، به وجود می‌آید.
البته همه‌ی این مزایا با استفاده‌ی آگاهانه از فناوری امکان‌پذیر است. از طرف دیگر، باید در نظر داشت که تحریک بیش از حد مغز کودکان با ابزارهای جدید، منجر به حواس‌پرتی می‌شود. وظیفه‌ی ایجاد اطمینان از امنیت اینترنت برای کودکان، عمدتا بر عهده‌ی خود والدین است.
به طور خلاصه اگر استفاده‌ی روزانه از وسایل جدید، تحت کنترل والدین باشد، فناوری به کودکان توصیه می‌شود. در غیر این صورت می‌تواند مضر باشد.
۲. رشد مهارت‌های ذهنی با مطالب آموزشی
تمرینات مغزی برای کودکان، محدود به وسایل و تجهیزاتی است که در اختیار دارند بنابراین معمولا باید تمرینات یکسانی را بارها و بارها انجام دهند. اما اکنون فرصت‌های بسیار بیشتری برای بچه‌ها وجود دارد.
تأثیرات مثبت فناوری بر آموزش اوایل کودکی می‌تواند برای رشد آن‌ها بسیار سودمند باشد. شیوه‌های آموزشی جدید مانند بازی‌ها و برنامه‌هایی که مهارت‌های شناختی را بهبود می‌بخشند، چند نمونه از این مزایا هستند.
امروز بازی‌های حافظه برای کودکانی که می‌خواهند حافظه‌ی خود را بهبود ببخشند، بازی‌های توجه برای کودکانی که می‌خواهند توجه خود را بهبود ببخشند، بازی‌های بصری برای کودکانی که می‌خواهند مهارت‌های دیداری خود را بهبود بخشند و چیزهای دیگر به‌راحتی در دسترس آن‌ها قرار دارد. بنابراین، استفاده‌ی ایمن از اینترنت برای کودکان می‌تواند با استفاده از برنامه‌های مناسب، کاملا مفید باشد و مهارت‌ها و توانایی‌های مغزی آن‌ها را افزایش دهد.
برنامه‌هایی که زبان‌های خارجی آموزش می‌دهند، درباره‌ی جامعه و اخلاق توصیه می‌کنند، بازی‌ها و برنامه‌هایی که انجام عملیات ریاضی را با کودکان تمرین می‌کنند و برنامه‌های مشابهی که از طریق گیمیفیکیشن به بچه‌ها اطلاعات می‌دهند، با وجود تکنولوژی، همیشه برای کودکان قابل دسترسی هستند.
البته نظارت والدین در برنامه‌های انتخاب شده برای کودکان، نقش مهمی دارد. کودکان ممکن است برخی از خطرات ممکن را پیش‌بینی نکنند. ما نباید فراموش كنیم كه كودكان را برای شناخت مفید یا مضر بودن نرم‌افزارها و بازی‌ها راهنمایی كنیم تا فقط از تأثیرات مثبت فناوری روی بچه‌ها بهره‌مند شویم.
۳. تقویت مهارت یادگیری
«آموزش نحوه‌ی یادگیری» یک مهارت بسیار مهم است. به لطف اینترنت، اکنون کتابخانه‌ای با تعداد بی‌نهایت کتاب در زمینه‌های مختلف در هر خانه‌ای وجود دارد. کودکان می‌توانند درباره‌ی موضوعاتی که سوال دارند یا درباره‌ی آن کنجکاو هستند، به‌راحتی تحقیق کنند. در نتیجه همواره در حال یادگیری هستند و تحقیق و آموزش، بخشی از زندگی روزمره‌ی آن‌ها می‌شود.
۴. مهارت حل مسأله
بالاخره تکنولوژی برای بچه‌ها خوب است یا بد؟ همان‌طور که بالاتر هم اشاره کردیم، این روزها برنامه‌ها و بازی‌های بسیار مفیدی برای بچه‌ها طراح شده است که خلاقیت آن‌ها را بهبود می‌بخشند. بنابراین، سؤال اصلی نباید در مورد خوب یا بد بودن تکنولوژی مطرح شود. همه‌چیز به نحوه‌ی استفاده و میزان استفاده از تکنولوژی بستگی دارد.
کودکان خلاق برای اینکه با جهان در حال تغییر، سازگاری پیدا کنند، موفق‌تر هستند. به همین ترتیب، آن‌ها راحت‌تر می‌توانند راه حل‌های جدید برای مشکلات جدید پیدا کنند. افزایش مهارت‌های حل مسأله در دوران کودکی به آن‌ها امکان می‌دهد که در زندگی آینده‌ی خود، راحت‌تر از موانع عبور کنند.
۵. کنترل بچه‌ها توسط والدین در شرایط اضطراری
فناوری برای بچه‌ها گاهی می‌تواند یک نجات‌دهنده باشد. فرزندان باید در مواقع اضطراری حتی اگر سن کافی برای استفاده از تلفن همراه ندارند، بتوانند با شما تماس برقرار کنند. دستگاه‌های ارتباطی ساده مانند ساعت‌های هوشمند برای رفع این نیاز، روشی سالم هستند.
ساعت‌های هوشمند ویژگی‌های مختلفی دارند و می‌توانند هدیه‌ی خوبی برای بچه‌ها باشند. به‌عنوان مثال می‌توانید شماره‌هایی را در آن ذخیره کنید که فرزندتان بتواند در شرایط خاص با شما تماس بگیرد. همچنین می‌توانید خطر برقراری ارتباط کودک با افرادی را که نمی‌شناسد، از بین ببرید.
در مدارس به کودکان آموزش داده می‌شود که در شرایط اضطراری با چه شماره‌هایی تماس بگیرند. می‌توانید شماره‌های آمبولانس و خدمات آتش‌نشانی را به لیست تماس آن‌ها اضافه کنید.
حرف آخر
تکنولوژی چه برای کودکان و چه برای بزرگسالان، جنبه‌های مثبت و منفی فراوانی دارد. اینکه از این فناوری‌های جدید بهره ببریم یا متضرر شویم، کاملا به نحوه‌ی استفاده‌ی ما از این ابزارها بستگی دارد. کودکان هم از این قاعده مستثنی نیستند. اگر تحت نظارت والدین به تکنولوژی و ابزارهای مرتبط با آن دسترسی داشته باشند، می‌توانند از مزایای متعدد آن بهره‌مند شود و از آسیب‌های آن در امان بمانند. با کنترل کودکان می‌توانید معایب گوشی‌های هوشمند را در رشد و پرورش آن‌ها به حداقل برسانید.
