هر قدر که سایتی جذاب داشته باشید اما کاربران نتوانند براحتی از آن استفاده کنند، به احتمال زیاد بسیاری از مشتریان خود را از دست خواهید داد. طراحی وب سایت کاربردی، به بهبود تجربه کاربری و تضمین موفقیت شما کمک می‌کند.
از دید تجربه کاربری، موانع کاربری (Friction) به مواردی اطلاق می‌شود که مانع رسیدن کاربر به اهداف مورد نظرش می‌شود. موانع کاربری هم برای کاربران و هم طراحان مشکلات بزرگی ایجاد می‌کنند، چرا که باعث محدود شدن تغییرات و افزایش نرخ پرش شده و نهایتا کاربران وب سایت را ترک می کنند.
وجود این موانع در UX به تمامی روابط کاربری آسیب می‌زند، به شکلی که حتی کار با یک رابط کاربری که عالی طراحی شده باشد را دشوار می‌کنند. از سوی دیگر، تجربه بدست آمده از کار با سایتی که عاری از موانع کاربری است، سبب ایجاد تعاملات کاربری روان و آسان می‌شود.
از میان برداشتن موانع کاربری می‌تواند به تعاملات موثرتر و عاری از پیچیدگی منجر شود. پاکسازی وب‌سایت به افزایش نرخ تبدیل (Conversion) منجر شده و کاربران را تشویق می‌کند تا زمان بیشتری در سایت شما بمانند و به این ترتیب شانس اینکه از آن استفاده کنند بیشتر می‌شود.
شناسایی موانع کاربری موجود در وب سایت
موانع کاربری اشکال مختلفی دارند. بعضی افراد آنها را هر نوع سختی و مانعی تعریف می‌کنند که باید برای استفاده از یک سایت آنها را پشت سر گذاشت (مانند بارگذاری آهسته صفحات یا ناوبری ضعیف). از دید بعضی افراد، موانع کاربری عبارت‌اند از هر آنچه که در رابط کاربری غیرضروری یا اضافه باشد. برخی دیگر آن را همان «بار شناختی» توصیف می‌کنند، یا هر آنچه که سبب فکر کردن کاربر در جایی که نباید شود.
همه این‌ها در واقع شکل‌های مختلفی از یک چیز هستند. بطور کلی می‌توان نشانه‌های موانع کاربری را به شرح زیر توصیف کرد:
- عناصر تصویری گیج‌کننده
- رابط کاربری با ظاهری در هم ریخته و شلوغ
- عدم هماهنگی و تناسب
- تصمیمات و عملکردهای غیرضروری
- کارکردهایی که گیج‌کننده‌اند یا به سختی قابل درک هستند
دقت کنید که در برخی موارد، این موانع کاربری می‌توانند جنبه مثبت داشته باشند. برای مثال، اعمال این موانع کاربری در طراحی می‌تواند به منظور هدفی خاص از سرعت کاربر بکاهد. مثلا ممکن است از عناصر پیچیده‌ای برای دریافت اطلاعات یا جلوگیری از بروز اشتباه توسط کاربر و تبعات آن استفاده کنید.
موانع کاربری در برخی موارد می‌توانند اهداف آموزشی داشته باشند. بازی‌ها مثال خوبی هستند. در داخل بازی‌ها می‌توانیم از موانع کاربری برای القای آموزش استفاده کنیم. به کمک این موانع کاربری، از سطح آسان به دشوار می‌رویم و در این راه لذت هم می‌بریم. این موضوع مانند نسخه مجازی دوچرخه‌سواری است. در هر بار تلاش و آزمون و خطا، چیز جدیدی یاد می‌گیریم. هیچ‌کس بازی را که مانع و سختی نداشته باشد دوست نخواهد داشت، چون دیگر لذتی در آن نیست اگرچه در خصوص اکثر وب‌سایت‌ها، بهتر است تا حد ممکن موانع کاربری را بکاهید.
با استفاده از روش های زیر می‌توانید یک تجربه کاربری روان ایجاد کنید.
- با رویکردی کلی شروع کنید
برای ایجاد یک تجربه کاربری عاری از موانع کاربری، ابتدا در ذهن خود یک سفر کاربری کامل تصور کنید. این به شما کمک می‌کند تا بدانید در کدام قسمت‌ها این موانع می‌توانند به روند توسعه سایت شما کمک کنند و کجا برای کاربران‌تان مشکل‌ساز می‌شوند.
هر مرحله از تصور شما، فرصتی است که در موفقیت محصول نهایی موثر است. می‌توانید مشخص کنید که کجا باید از موانع کاربری برای جمع‌آوری اطلاعات یا جلوگیری از بروز اشتباهات استفاده کرد، و سپس تمامی موانع دیگر را که ممکن است تاثیر منفی روی نرخ بازخوردتان داشته باشد، از میان بردارید.
- تعداد مراحل لازم برای انجام فرآیندها را به حداقل برسانید
با کم کردن مراحل انجام فرآیندهای مختلف توسط کاربران تا حد زیادی از موانع کاربری بکاهید. نمونه بارزی آن را می‌توان فرآیند پیچیده استفاده از فرآیند iCal دانست:
- در تقویم روی تاریخ مورد نظر دوبار کلیک کنید
- نام رویداد خود را تایپ کنید
- انتخاب مکان را رد کنید
- گزینه انتخاب «همه روزها» را رد کنید
- انتخاب ماه را رد کنید
- انتخاب روز را رد کنید
- انتخاب سال را رد کنید
- ساعت رویداد را وارد کنید
- دقیقه شروع شدن رویداد را وارد کنید
- قبل از ظهر یا بعد از ظهر بودن آن را مشخص کنید
اگر نگاه به این مراحل به شما هم استرس می‌دهد بدانید در این خصوص تنها نیستید. اکنون آن را با سفر کاربری که تقویم Backpack دارد مقایسه کنید:
- در تقویم ماه روی تاریخ رویداد دوبار کلیک کنید
- اسم رویداد و زمان شروع آن را تایپ کنید
این دو اپلیکیشن را با هم مقایسه کنید. براحتی می‌توان دید که کدام یک موانع کاربری کمتری دارد. در برخی موارد ممکن است انجام یک فرآیند مراحل زیادی داشته باشد. در این گونه موارد سعی کنید هر مرحله تا حد ممکن آسان انجام شود. می‌توانید از کادر علامت‌گذاری بجای تایپ کردن استفاده کنید و هر جا که ممکن است چند مرحله را با هم یکی کنید.
- بدانید که «کمتر به معنی بیشتر است»
هدف نهایی رابط کاربری این است که همه چیز تا حد ممکن ساده و آسان باشد. این اصل، پایه بهترین طراحی‌های وب را می‌سازد. با حذف اضافات، می‌توانیم به اصل موضوع برسیم.
دقت کنید که به عناصری که توقعات کاربران را برآورده می‌کنند، اولویت دهید و هر چیزی که ضرورت ندارد را حذف کنید. نمونه بارز و عملی این کار را می‌توان صفحه اصلی گوگل دانست. فقط یک کار در آن می‌توانید انجام دهید و فضای سفید زیادی اطراف آن وجود دارد.
سایت را با افزودن امکانات بیش از حد شلوغ نکنید، با این کار احتمال این می‌رود که کارها را پیچیده و برای کاربر آزاردهنده کنید که نهایتا به ضرر شما تمام خواهد شد.
- شیوه‌های ناوبری بهتر را بکار گیرید
یکی از دشمنان تجربه کاربری ناموفق، ناوبری ضعیف است.
متاسفانه موارد زیادی در طراحی ناوبری می‌تواند مشکل‌ساز شود و همین موضوع، آن را به یکی از دلایل رایج ایجاد موانع کاربری تبدیل کرده است. هیچ رویکرد واحدی برای انتخاب بهترین ناوبری برای یک سایت وجود ندارد، اما منبعی وجود دارد که به کمک آن می‌توانید بفهمید چه نوع ناوبری بیش از سایرین برای سایت شما مناسب است. آن منبع، کاربران شما هستند.
بررسی کاربران در شناخت نحوه دسترسی به محتوای داخل سایت یا اپلیکیشن به شما کمک می‌کند. از این اطلاعات برای جهت‌دهی و ساخت شیوه‌های ناوبری تان استفاده کنید تا بتوانند نیاز کاربران‌تان را برآورده کنند.
- تقسیم‌بندی دوست شماست
همه دانشجویان روانشناسی با این حرف «جرج آ.میلر» آشنا هستند که می‌گوید: «ذهن یک فرد معمولی می‌تواند ۷ وظیفه را در حافظه فعال خود نگه دارد که در افراد مختلف این تعداد می‌تواند ۲ تا بیشتر یا کمتر باشد».
شیوه تقسیم‌بندی هم از همین اصل نشات می‌گیرد. این کار از بار شناختی جلوگیری می‌کند. سازماندهی اطلاعات به بخش‌های مختلف می‌تواند به محدودیت مغز انسان کمک کرده و قدرت حفظ افکار و وظایف را افزایش می‌دهد.
می‌توانیم این مفهوم را روی طراحی وب هم پیاده کنیم و وظایف پیچیده را به چند وظیفه اصلی کوچک‌تر و ساده‌تر تقسیم کنیم. این تکنیک را در فرم‌های ورود اطلاعات و دیگر وظایف پیچیده اعمال کنید تا هم از نرخ پرش بکاهید و هم توجه کاربران را بیشتر جلب کنید.
- چرخ را دوباره اختراع نکنید
انجام کارها به روش جدید یا خلاقانه در وب سایت بسیار وسوسه کننده است. در مورد افراد خلاقی مانند طراحان وب، بدیهی است که بخواهند چیزی منحصربفرد ایجاد کنند. اما کاربران ترجیح می‌دهند تا با عناصری آشنا در رابط کاربری سر و کار داشته باشند چون می‌توانند از دانشی که از تجربیات قبل بدست آورده‌اند استفاده کنند.
هر بار که کاربران را مجبور به یادگیری روش کار یک چیز جدید می‌کنیم، در واقع موانع کاربری بیشتری برای‌شان ایجاد می‌کنیم. الگوهای قابل پیش‌بینی در رابط کاربری، برای فهم سیستم‌ها و انجام وظایف به کاربران کمک می‌کند. تا حد ممکن از استانداردهای از پیش تعیین شده رابط کاربری و تجربه کاربری استفاده کنید. برای مثال، آیکون ذره‌بین برای بخش جستجو براحتی برای کاربران قابل درک است و هیچ فکر اضافه‌ای نمی‌خواهد.
- برند خود را بشناسید
در نهایت، برای مدت کوتاهی خود را جای کاربران‌تان بگذارید. آیا در ۴ الی ۶ ثانیه اول که بازدیدکننده سایت شما را می‌بیند، چیزی از موضوع فعالیت شما می‌فهمد؟ اگر اینطور نیست، از همان ابتدای کار مانع کاربری ایجاد کرده‌اید.
صفحه اصلی یا صفحه خانه اپلیکیشن شما باید فورا یک راه‌حل ارائه کند، مشکل را برای کاربران حل کند، یا به کاربران در رسیدن به هدف‌شان کمک کند. این دیدگاه را باید در مورد قالب، نوشتارها و عناصر گرافیکی نیز در نظر داشته باشید.
نتیجه‌گیری
سایت یا اپلیکیشن شما باید تا حد ممکن عاری از موانع کاربری باشد. با حذف مراحل غیرضروری و عناصر طراحی آشفته، می‌توانید به کاربران‌تان کمک کنید تا سریع‌تر به هدف‌شان برسند و از نرخ پرش سایت نیز بکاهید.
موانع کاربری یک سایت می‌توانند یک مشکل کاربردی یا یک نکته منفی در ظاهر آن باشند. مثلا، بارگذاری‌های کند یا ناوبری‌های چند لایه می‌توانند کاربران را از سایت شما دور کنند. از سوی دیگر، کمبود فضای سفید یا حتی استفاده از فونت نامناسب برای نوشته‌ها می‌تواند باعث ایجاد بار شناختی بیشتر شود. به همین دلیل، توجه به سفر کلی کاربر در زمان طراحی یک محصول بسیار مهم است.
با دنبال کردن مراحل شرح داده شده در بالا، می‌توانید نسبت به شناسایی موانع کاربری موجود در سایت خود و حذف آنها اقدام کنید. با این کار نرخ تبدیل سایت را افزایش داده و در حل مشکلات کاربری هم موفق‌تر عمل خواهید کرد.
